Η σιωπή των βιβλίων

Ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο που διαβάσαμε στην Εφ. Ελευθεροτυπία είναι και το παρακάτω του Αν. καθηγητή Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ Ν. Σεβαστάκη με θέμα το βιβλίο "Η σιωπή των βιβλίων"

Ο «γραπτός λόγος ιχνογραφεί ένα αρχιπέλαγος στα απέραντα ύδατα της ανθρώπινης προφορικότητας», σημειώνει ο Τζορτζ Στάινερ στο μικρό κείμενο με τον εύγλωττο τίτλο «Η σιωπή των βιβλίων» («Ολκός», μετάφραση: Σοφία Διονυσοπούλου, επίμετρο: Μισέλ Κρεπί). Το αρχιπέλαγος των γραφών με τα νησιά του και από την άλλη τα απέραντα ύδατα της ομιλίας. Τι υποδηλώνει η εικόνα; Εναν ακόμα συναγερμό για το πεπρωμένο του γραπτού σε έναν κόσμο όλο και περισσότερο δικτυωμένο και πιο δυσανάγνωστο; Μια ακόμα πετριά του εν απογνώσει κλασικιστή στις βιντεο-κοινωνίες που απειλούν το βιβλίο;

...Κάτι άλλο διακυβεύεται όμως σήμερα, πολύ σοβαρότερο από τις αντιδημοκρατικές φαντασίες των «κλασικιστών». Το γεγονός ότι από τους πόρους της σύγχρονης πραγματικότητας αναδύεται βαθιά περιφρόνηση για τις αξίες που κομίζει η πρακτική της ανάγνωσης στον κόσμο της ζωής. Περιφρόνηση απέναντι σε κάθε χειρονομία που παίρνει τις αποστάσεις της από τη λατρεία του άμεσου και συγκεκριμένου, από το φλύαρο σκόρπισμα της ζωής και την αφελή αποδοχή των «φυσικών» δεδομένων και αυτονόητων. Ετσι, η σιωπή της ανάγνωσης, η άσκηση της προσοχής, η προσωρινή αποκοπή του αναγνώστη από τα παιχνίδια της ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών τείνει να θεωρηθεί νεκρός χρόνος, απολίθωση ή ανεπιθύμητο γήρας. Η ανάγνωση-περισυλλογή κοντεύει να γίνει το πιο επίπονο άθλημα, καθώς οι κοινωνίες μετατρέπονται σε ευδαιμονικά πληκτρολόγια που τα χειριζόμαστε με την ευκολία της αναπνοής. Η στοχαστική σχέση με τα πράγματα και η ίδια η δυνατότητα της ονειροπόλησης υποκύπτουν σε άπειρα ακούσια σάουντραγκς που δεν επιτρέπουν καμιά εσωτερικότητα. Μέρα τη μέρα ο θόρυβος πιο εφευρετικός και ακαταπόνητος, την ίδια στιγμή που η καλή σιωπή, αυτή που φιλοξενεί τη σκέψη και την ποίηση, τρέχει να σώσει κάποιες τελευταίες γωνιές.Με άλλα λόγια το «τέλος» του βιβλίου δεν είναι ανάγκη να συμπίπτει με τη φυσική του εξαφάνιση ούτε καν με την αναγόρευσή του σε πολιτιστικό αξεσουάρ δίπλα σε άλλα εξαρτήματα, χρηστικά ή ματαιόδοξα, που κολακεύουν το στερεότυπο των «κοινωνιών της γνώσης». Για να θυμηθώ ακόμα μια φωνή, αμετάφραστη δυστυχώς στην Ελλάδα, τον Τσέχο φιλόσοφο Γιαν Πάτοτσκα, σήμερα απειλείται μια από τις πιο πολύτιμες πηγές της ελευθερίας: η εσωτερική μας εμπειρία ως επιμέλεια ψυχής. Στη θέση μιας τέτοιας επιμέλειας η εποχή προτάσσει ένα οργιαστικό παιχνίδι ισχύος δίχως καμιά έννοια σκοπού και ορίου. Τελικά ίσως αδυνατούμε να εκτιμήσουμε τη σιωπή των βιβλίων, το ίδιο το μυστήριο της ανάγνωσης, επειδή επειγόμαστε για κάτι περισσότερο. Το παράδοξο είναι ότι αγνοούμε τι είναι αυτό το «περισσότερο». Αρκεί μόνο που η ανάγνωση μας καθηλώνει κάπου, αρκεί που μας ακινητοποιεί σε βασανιστικές απορίες για να αισθανθούμε μειονεκτικά απέναντι στο σάλαγο που ξεσηκώνει, με τη διαβολική επινοητικότητα και την παροιμιώδη της άνεση, η ίδια η βλακεία. Στο τέλος μάλλον αυτή κερδίζει και εμείς χάνουμε.

Όλο το άρθρο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ .